سیانور پتاسیم potassium cyanide یا سیانید پتاسیم یک ترکیب بسیار سمی برای انسان است و قابلیت بازدارندگی بسیاری از فرآیندهای متابولیک بدن را دارد. علی رغم سمی بودن این ماده در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می گیرد.

سیانور پتاسیم چیست ؟  
این ماده به صورت توده های آمورف سفید رنگ و یا کریستال های جامد با بویی شبیه به بادام تلخ است و از طریق بلع ( خوردن ) و تماس با زخم سمی و خطرناک است .

هنگامی که به آن حرارت داده شود تجزیه شده و بخارات سمی هیدروژن سیانید تولید می کند. 

برای استخراج طلا و نقره ، در آنالیز مواد شیمیایی ، ساخت سایر مواد شیمیایی و به عنوان حشره کش مورد استفاده قرار می گیرد.

مسمومیت با این ترکیب بسیار کشنده است و اثر آن بیشتر بر روی ارگان هایی است که نسبت به اکسیژن پایین حساس تر هستند مانند :

سیستم عصبی مرکزی ( مغز ) ، سیستم خون رسانی ( قلب و رگ ها ) و سیستم تنفسی ( ریه ها ).

این ترکیب به صورت تجاری برای فومکاری ، آبکاری الکتریکی و استخراج طلا و نقره از سنگ معدن استفاده می شود.

گاز سیانید هیدروژن آزاد شده از KCN را با بوی شبیه به بادام تلخ ( برخی به مانند بوی کفش ورزشی قدیمی ) توصیف کرده اند ، البته در دوز های پایین بسیاری از افراد قابلیت تشخیص این گاز را ندارند.

ترکیب فوق را عموما به صورت کپسول ، قرص و یا گلوله می توان مشاهده کرد. این ماده جاذب رطوبت است و آب موجود در هوا را جذب می کند.

این ترکیب در واکنش با آب گاز هیدروژن سیانید تولید می کند که البته در مقدار کم مشکلی ایجاد نمی کند مگر اینکه اختلاط در فضای سر بسته انجام گیرد.

ترکیب این ماده با آب اسیدی ، به یکباره باعث ایجاد مقدار زیادی گاز سیانید هیدروژن می گردد.

تولید
برای تولید این ماده روش های متفاوتی وجود دارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:

تولید از طریق واکنش هیدروژن سیانید و پتاسیم هیدروکسید
در این روش محلولی از هیدروکسید پتاسیم در اتانول خالص در 40° C  با گاز هیدروژن سیانید اشباع می شود.

این ماده نامحلول در آب به صورت کریستال های جامد سفید رسوب می کند که فیلتر شده و سپس توسط اتانول خالص شستشو داده می شود.

تولید با استفاده از فروسیانید پتاسیم
واکنش فرمامید با پتاسیم هیدروکسید
 کاربرد
 سیانور پتاسیم در معادن طلا، سنتز مواد آلی و آبکاری مورد استفاده قرار میگیرد. درصنایع جواهر سازی برای سنباده کشیدن مورد استفاده قرار میگیرد.

این ماده به طور گسترده ای در سنتز آلی برای تهیه نیتریل و اسیدهای کربوکسیلیک به خصوص در واکنش وان ریشتر استفاده می شود.

این ماده بازدارنده مهم تنفس سلولی است. و برای کشتن حشرات در ظروف شیشه ای هم مورد استفاده قرار میگیرد.
لازم به ذکر است این ماده بسیار سمی است و با جذب رطوبت در اثر هیدرولیز تولید هیدروژن سیانید میکند که بوی بادام تلخ دارد.